Hoogteziekte: Symptomen, preventie en behandeling

Hoogteziekte, ook bekend als acute bergziekte, kan een grote hindernis zijn voor trekkingen op grote hoogte. Het kan optreden wanneer het lichaam niet snel genoeg kan aanpassen aan de veranderingen in zuurstofniveaus en luchtdruk die gepaard gaan met hoogten boven de 2500 meter. De oorzaak van hoogteziekte is het lage zuurstofgehalte van de lucht, waardoor het zuurstofgehalte in het bloed daalt en klachten kunnen ontstaan. Het lichaam heeft tijd nodig om zich aan het lagere zuurstofgehalte aan te passen (acclimatiseren). In deze blogpost duiken we dieper in op hoogteziekte, inclusief symptomen, preventieve maatregelen en behandelingen.

Symptomen van hoogteziekte

Hoogteziekte kan een breed scala aan symptomen veroorzaken, variërend van mild tot ernstig. Klachten ontstaan meestal enkele uren tot een dag na aankomst op grote hoogte. De meest voorkomende symptomen bij milde hoogteziekte zijn:

1. Hoofdpijn: Een van de eerste tekenen van hoogteziekte is vaak een kloppende hoofdpijn.
2. Misselijkheid en braken: Veel mensen ervaren ook misselijkheid en braken als gevolg van hoogteziekte. 
3. Duizeligheid en vermoeidheid: Je kunt je duizelig voelen en snel vermoeid raken, zelfs bij minimale inspanning.
4. Slapeloosheid: Het kan moeilijk zijn om te slapen op grote hoogten, waardoor vermoeidheid verder kan toenemen.
5. Verlies van eetlust: Sommige mensen verliezen hun eetlust, wat kan leiden tot gewichtsverlies en verminderde energie.
6. Lage zuurstofsaturatie: Het is, uit eigen ervaring, ook mogelijk dat je weinig tot geen symptomen hebt, maar wel een zuurstofsaturatie van 50%. Alles onder de 70% is zorgwekkend. Houd dus goed je zuurstofsaturatie in de gaten met een oximeter! Op grote hoogte is de maatstaf vaak dat je verder kunt stijgen met een zuurstofsaturatie boven de 75% en geen klachten. Heb je wel klachten of zit je daaronder? Neem dan maatregelen en stijg in ieder geval niet verder!

Milde hoogteziekte kan overgaan in ernstige hoogteziekte. Dit merk je wanneer toenemende hoofdpijn niet verdwijnt met pijnstillers, je toenemend gaat braken, apathie, verwardheid, evenwichtsstoornissen of kortademigheid die niet weggaat met rusten. Je kan zo sloom worden dat er hulp nodig is bij het eten of aankleden. 

Onbehandeld kan hoogteziekte leiden tot vocht in de longen en hersenen, met in uiterste gevallen coma en dood als gevolg. Neem hoogteziekte dus serieus en let goed op symptomen!

Tips voor het voorkomen van hoogteziekte

Het voorkomen van hoogteziekte begint met goede voorbereiding en bewustzijn. Enkele preventieve maatregelen zijn:

1. Geleidelijke acclimatisatie: Neem de tijd om te acclimatiseren en stijg langzaam naar grote hoogten. Probeer niet meer dan 300-500 meter per overnachting te stijgen. Acclimatiseer eerst minstens 2 nachten op middelmatige hoogte (1500-2500m). Vlieg je rechtstreeks naar 3000 meter of hoger? Blijf hier dan eerst een paar dagen acclimatiseren. Breng na elke stijging van meer dan 500m minstens 2 nachten op dezelfde hoogte door. 
2. Climb high, sleep low: Klim overdag naar een hoger punt dan waar je 's nachts slaapt. 
3. Doe het rustig aan: Vermijd zware inspanning de eerste 2 dagen op hoogte. Zorg voor een flexibel reisschema, zodat je bij hoogteziekte een paar dagen kunt rusten. Neem tijdens het wandelen een heel langzaam tempo aan en zorg dat je niet buiten adem raakt. 
4. Hydratatie: Blijf goed gehydrateerd door veel water te drinken. Je urine moet licht en helder blijven. Vermijd alcohol- en cafeïnegebruik, omdat deze stoffen uitdroging kunnen veroorzaken. 
5. Voeding: Eet licht verteerbare maaltijden en vermijd te veel vetrijk voedsel, wat de spijsvertering kan bemoeilijken. Vermijd zuivel en vlees, dit kost je lichaam veel moeite om te verteren (en grotere kans op voedselvergiftiging).
6. Medicijnen: Sommige mensen kunnen baat hebben bij medicijnen zoals acetazolamide om hoogteziekte te voorkomen. Raadpleeg een arts voor passend advies. Bij onze trektochten in Nepal en Peru slikte bijna iedereen de Diamox (wij ook). Diamox is preventief in te nemen of bij de eerste klachten van hoogteziekte. Maar eigenlijk ben je al te laat zodra je klachten hebt, aangezien Diamox 2 dagen nodig heeft om te gaan werken. 

Behandeling van hoogteziekte

Als je symptomen van hoogteziekte opmerkt, zijn er verschillende stappen die je kunt nemen:

1. Stop met stijgen: Als je symptomen van hoogteziekte ervaart, stop dan onmiddellijk met stijgen en daal af naar een lagere hoogte.
2. Hydrateer: Blijf voldoende water drinken om gehydrateerd te blijven en symptomen te verlichten.
3. Rust: Neem voldoende rust en vermijd zware inspanning totdat de symptomen verbeteren.
4. Zuurstof: In ernstige gevallen kan het nodig zijn om extra zuurstof toe te dienen. In dit geval moet je direct afdalen en medische hulp zoeken. 

Laat ten alle tijden je omgeving en/of gids weten dat je symptomen van hoogteziekte ervaart!